Karabük Üniversitesi’nden Sarımsakta Hastalıklarla Mücadelede Bilimsel Başarı

Türkiye’nin önemli tarımsal değerlerinden biri olan sarımsakta hastalıklarla mücadeleye bilimsel çözüm arayışı, Karabük Üniversitesi öncülüğünde yürütülen projeyle sonuç verdi.

“Sarımsak üretiminde bilimsel çözüm arayışımız sonuç verdi”

Karabük Üniversitesi (KBÜ) Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Kamil Sarpkaya yürütücülüğünde, TÜBİTAK 1001 programı kapsamında desteklenen “Sarımsak Yetiştiriciliğinde Sorun Olan Fusarium spp.’nin Tanısı, Hastalık Yaygınlığı, Genotip Reaksiyonlarının Belirlenmesi, Mikotoksin Analizleri ve Kimyasal Mücadele Olanaklarının Araştırılması” başlıklı proje başarıyla tamamlandı.

Çalışma, Türkiye’nin farklı bölgelerinde görülen Fusarium spp. kaynaklı hastalıkların yaygınlığını, genetik çeşitliliğini ve üretim üzerindeki etkilerini bilimsel olarak ortaya koydu.

“Bilimden tarlaya uzanan bir köprü kurduk”

Karabük Üniversitesi, proje sayesinde yalnızca akademik bilgi üretmekle kalmadı, aynı zamanda elde edilen bilimsel verileri üreticiye aktaran bir model geliştirdi. Bu yönüyle üniversite, tarımsal üretime doğrudan katkı sağlayan bir örnek oluşturdu.

“Üreticiler hastalık ve zararlılar konusunda yeterince bilinçli değil”

Dr. Öğr. Üyesi Kamil Sarpkaya, özellikle Gaziantep’te yürüttükleri saha çalışmalarında üreticilerin bilgi eksikliğinin dikkat çektiğini belirtti:
“Önemli üretici illerimizden biri olan Gaziantep’te gördük ki üreticilerimiz hastalık ve zararlılar konusunda yeterince bilinçli değil. Ürün iriliği pazar tercihinde önemli olduğu için sarımsakları büyütmek amacıyla yoğun pestisit ve kimyasal girdi kullanımı oldukça yaygın. Bu durum hem ekonomik kayıplara hem de çevresel risklere yol açıyor.”

“Etkili ve kontrollü kimyasal kullanımını vurguladık”

Proje kapsamında üreticilerin kimyasal kullanım bilincinin artırılması hedeflendi. Sarpkaya, sürdürülebilir üretim için önemli farkındalıklar sağlandığını ifade etti:
“Çok fazla kimyasal yerine etkili ve kontrollü kimyasal kullanımının önemini vurguladık. Sarımsak yetiştiriciliğinde tohum kullanılmadığı için üretim yalnızca dişlerle yapılıyor. Ürün tarladan depoya, depodan tekrar tarlaya taşınırken ciddi kayıplar yaşanıyordu. Bu döngüyü analiz ederek kayıpların önüne geçecek öneriler geliştirdik.”

“Yoğun kimyasal kullanılan bölgelerde verim ve kalite arttı”

Sarpkaya, projenin sahadaki etkilerini şöyle özetledi:
“Biz, girdileri azaltarak ürünün pazarda daha iyi fiyatlarla yer bulmasını sağladık. Özellikle yoğun kimyasal kullanımının yaygın olduğu bölgelerde verim ve kalite artışı sağlandı. Bu da projemizin en somut çıktılarından biri oldu.”

Türkiye genelinde hastalık haritası çıkarıldı

Proje kapsamında Şanlıurfa, Diyarbakır, Gaziantep, Kastamonu ve Kırklareli illerinden toplanan sarımsak örnekleri laboratuvar ortamında incelendi. Analizler sonucunda, Fusarium spp. türlerinin yaygınlık durumu, genetik farklılıkları ve toksin üretim potansiyelleri belirlendi.

“Türkiye tarımına bilimsel bir yol haritası sunuyoruz”

Sarpkaya, elde edilen sonuçların hem bilim dünyası hem de üretici açısından yol gösterici olacağını ifade ederek, “Projeyle birlikte Türkiye genelinde sarımsak yetiştiriciliğinde bilim temelli hastalık yönetimi ve sürdürülebilir üretim modelleri için yeni bir yol haritası oluşturduk.” dedi.
Ayrıca, proje çıktılarının ulusal ve uluslararası bilimsel dergilerde yayımlanacağını, üreticilere yönelik yeni eğitim programlarının da planlandığını açıkladı.